Poniżej przedstawiamy najważniejsze rozwiązania przewidziane w ustawie z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. 2020, poz. 875), zwanej dalej „Ustawą”, która weszła w życie w dniu 16 maja 2020 r.
Terminy. Przywrócony został bieg wstrzymanych wcześniej terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego oraz terminów procesowych i sądowych w postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, egzekucyjnych, karnych, karnych skarbowych, postępowaniach w sprawach o wykroczenia, postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, kontrolach celno-skarbowych oraz innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw.
Opisane powyżej terminy, których bieg nie rozpoczął się lub uległ zawieszeniu, biegną lub biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie Ustawy.
Prawo handlowe. Wydłużono termin na przeprowadzenie dematerializacji akcji w spółkach akcyjnych i komandytowo akcyjnych. Przewidziano, że moc obowiązująca dokumentów akcji wydanych przez spółkę wygasa z mocy prawa z dniem 1 marca 2021 r. (dotychczas miało to nastąpić w dniu 1 stycznia 2021 r.), przy czym pierwszego wezwania akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce należy dokonać do dnia 30 września 2020 r. (przed zmianą do 30 czerwca 2020 r.).
Prawo morskie. Przewidziano pomoc dla właścicieli albo armatorów jachtów komercyjnych. Wsparcie finansowe może zostać przyznane na wycofanie jachtu komercyjnego z wykonywania aktualnie prowadzonej działalności, poprzez jego zezłomowanie albo przystosowanie do wykonywania innej działalności - w przypadku, gdy wykonywana dotychczas działalność, polegająca na odpłatnym udostępnianiu statku w celach połowu organizmów morskich na podstawie sportowego zezwolenia połowowego zgodnie z przepisami o rybołówstwie nie może być kontynuowana w następstwie wystąpienia COVID-19. Wsparcia finansowego może udzielić minister właściwy do spraw gospodarki morskiej lub wybrany przez niego podmiot.
Postępowanie cywilne i administracyjne. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, zwanego dalej „kpc”, rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących. Zdalne przeprowadzanie rozpraw dotyczy również wojewódzkich sądów administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Ponadto przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne. W postępowaniach prowadzonych przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sadem Administracyjnym nie przewidziano możliwości wniesienia sprzeciwu przez stronę.
Jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów kpc postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.
Jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów kpc, w której apelację wniesiono przed dniem 7 listopada 2019 r., sąd drugiej instancji uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, może skierować sprawę na posiedzenie niejawne, chyba że strona wniesie o przeprowadzenie rozprawy lub wnosiła o przeprowadzenie niepodlegającego pominięciu dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron. Sąd rozpoznaje jednak sprawę na posiedzeniu niejawnym w razie cofnięcia pozwu, cofnięcia apelacji albo jeżeli zachodzi nieważność postępowania. Wniosek o przeprowadzenie rozprawy składa się w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach, w których strona wnosząca skargę kasacyjną nie zrzekła się rozprawy lub inna strona zażądała przeprowadzenia rozprawy, Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, jeżeli wszystkie strony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze skierowania sprawy na posiedzenie niejawne wyrażą na to zgodę.