Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych w 2022 r.

W dniu 04 kwietnia 2022 r. Prezydent podpisał Ustawę o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 09.02.2022 r. Większość przepisów nowej Ustawy wejdzie w życie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Wprowadzane nią zmiany dotyczą przede wszystkim dwóch obszarów: prawa holdingowego (koncernowego) oraz ładu korporacyjnego. 

Z uwagi na szeroki zakres nowelizacji w poniższym tekście zostały poruszone jedynie niektóre zmiany wprowadzane nowelizacją.

PRAWO HOLDINGOWE (KONCERNOWE)

Odnośnie prawa holdingowego (koncernowego) należy zwrócić uwagę na następujące unormowania dot. kluczowych kwestii.

Została wprowadzona definicja „grupy spółek”, w której spółka dominująca i zależna kierują się obok interesu spółki interesem grupy spółek. Celem ww. regulacji jest umożliwienie sprawowania jednolitego kierownictwa nad spółkami zależnymi, co ma na celu realizację wspólnego interesu i wspólnej strategii gospodarczej w grupie spółek.

Przynależność do grupy spółek jest uzależniona od większości ¾ głosów dla podjęcia uchwały o przynależności do grupy spółek. Dodatkowo brzmienie art. 21(1) § 3 KSH wymaga, aby funkcjonowanie konkretnej spółki w ramach grupy spółek było ujawniane w rejestrze.

Jednym z kluczowych unormowań jest kwestia możliwości wydania przez spółkę dominującą wiążącego polecenia spółce zależnej. Członkowie zarządu spółki zależnej nie będą ponosić odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce spowodowaną wykonaniem takiego polecenia. 

Wiążące polecenie mimo, iż leży w interesie grupy spółek może się często wiązać z zaistnieniem lub ryzykiem zaistnienia szkody w odniesieniu do spółki zależnej. Z tego też względu planowane zmiany przewidują i regulują szczegółowo kwestię odpowiedzialności spółki dominującej za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia, zarówno wobec spółki zależnej lub jej wspólników, jak również wobec jej wierzycieli.

Z brzmienia art. 21(1) § 1 KSH zdaje się wynikać pierwszeństwo interesu własnego spółek . Przepis ten zabrania kierowania się interesem grupy spółek, jeśli prowadziłoby to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych spółki zależnej.

Uregulowany został również inny kluczowy problem prawa koncernowego – kwestia dostępu spółki dominującej do ksiąg i dokumentów spółki zależnej. Art. 21(6) § 1 KSH przyznaje możliwość stałego dostępu do ksiąg i dokumentów spółki zależnej, jak również możliwość żądania w każdym czasie udzielenia informacji. W prawo do ww. dostępu została wyposażona rada nadzorcza spółki dominującej.

Kolejnym wartym uwagi planowanym rozwiązaniem dla grupy spółek jest możliwość przymusowego wykupu wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej posiadających nie więcej niż 10% kapitału zakładowego w ramach procedury sell out i squeeze out. Jednocześnie ograniczono możliwość występowania z żądaniem przeprowadzenia przymusowego odkupu do jednego razu w roku. Jest to nowe rozwiązanie, które z jednej strony jest ukierunkowana na wzmocnienie pozycji spółki dominującej (squeeze out), a z drugiej stanowi ochronę wspólników i akcjonariuszy mniejszościowych (sell out). 

Ponadto ustawa uchyla martwy art. 7 KSH.

Podstawowy problem ww. nowelizacji jest pozostawienie poza jej regulacją spółek publicznych, a także faktycznych grup spółek, tzn. tych które nie zdecydują się na zastosowanie procedury przewidzianej w nowych przepisach celem formalnego stworzenia holdingu.

ŁAD KORPORACYJNY

Nowela zakłada wzmocnienie nadzoru rad nadzorczych nakładając na zarząd obowiązek szczegółowego informowania rady nadzorczej. Zapewnia ona radzie nadzorczej prawo do korzystania (na koszt spółki) z niezależnego doradcy oraz prawo pozyskiwania informacji bezpośrednio od pracowników spółki. 

Z drugiej strony rada nadzorcza jest zobowiązana do sporządzania i przedstawiania corocznego sprawozdania ze swojej działalności.

Zmiany KSH przewidują wyłączenie odpowiedzialności członków organów spółki za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji, która z czasem okazała się błędna, jednak była podejmowana w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego. W tym kontekście działania członków organów mają podlegać ocenie z uwzględnieniem momentu i sposobu podejmowania decyzji, a nie wyłącznie przez pryzmat skutków takich decyzji. Jest to tzw. Business Judgement Rule uregulowana w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w art. 293 § 3, a w stosunku do spółki akcyjnej w art. 483 § 3 nowego kodeksu spółek handlowych.