Kary dla przedsiębiorców za nieprzestrzeganie ograniczeń COVID-19

W związku z obecną sytuacją gospodarczą wywołaną epidemią COVID-19 oraz przedłużającym się okresem obowiązywania ograniczeń, nakazów i zakazów nakładanych na przedsiębiorców, aktualizuje się problematyka ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 2112), która weszła w życie w dniu 29 listopada 2020 r.

Wśród przepisów opisanej powyżej ustawy, uchwalono w szczególności przepisy penalizujące naruszenie przez przedsiębiorców ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. 

Art. 23 tzw. „ustawy o dobrym Samarytaninie”. z przepisem art. 23 ustawy, naruszenie przez przedsiębiorców ograniczeń, nakazów i zakazów w prowadzonej działalności gospodarczej ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i wydanych na podstawie art. 46a i 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, stanowi podstawę do odmowy udzielenia pomocy publicznej, w szczególności z rządowych programów antykryzysowych.

Naruszenia ograniczeń, nakazów i zakazów mogą dotyczyć na przykład czasowego ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się, czasowego ograniczenia określonych zakresów działalności przedsiębiorców, zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,  obowiązku wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych czy nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach.   

Konsekwencje naruszenia ograniczeń, nakazów i zakazów. W przypadku stwierdzenia przez właściwy organ naruszenia, organ ten poinformuje podmiot udzielający pomocy publicznej o stwierdzeniu naruszenia. Natomiast przedsiębiorca, który będzie ubiegał się o udzielenie pomocy publicznej w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii, zobowiązany będzie do złożenia oświadczenia, że nie naruszył ograniczeń, nakazów i zakazów, o których mowa powyżej, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. 

W przypadku złożenia fałszywego oświadczenia, przedsiębiorca zobowiązany będzie do zwrotu kwoty stanowiącej równowartość udzielonej pomocy publicznej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Wątpliwości interpretacyjne. Opisana powyżej regulacja budzi wiele wątpliwości i kontrowersji, w szczególności odnośnie zakresu ograniczeń, nakazów i zakazów, których naruszenie przez przedsiębiorcę stanowiło będzie podstawę odmowy udzielenia pomocy publicznej oraz zakresu pojęciowego zastosowanego w przepisie zwrotu „naruszenie”, które może dotyczyć stanu stwierdzonego prawomocnie we właściwym postępowaniu albo okoliczności faktycznej. 

O wyjaśnienie powyższych wątpliwości Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Prezesa Rady Ministrów oraz Wicepremiera i Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii. Pomimo upływu ustawowego terminu na udzielenie odpowiedzi, Prezes Rady Ministrów oraz Wicepremier i Minister Rozwoju, Pracy i Technologii do tej pory nie zajęli stanowiska względem art. 23 tzw. „ustawy o dobrym Samarytaninie”.